Antroposofische maatschappijvisie

Lezing over  Sociale Driegeleding door Henk Verboom

 

Op dinsdag 3 februari ging het avondcollege van de STIR-academie over antroposofie en met name de maatschappelijke visie zoals beschreven door Rudolf Steiner  aan het begin van de 20^e eeuw.

De STIR –academie is een initiatief van Jean-Paul Close, auteur van het boek Sustainocratie en initiatiefnemer van de Stad van Morgen.  Close nodigde Henk Verboom uit om te komen vertellen over de sociale driegeleding, die opgevat kan worden als een “duurzame” samenlevingsvorm.  Verboom is voorzitter van Stichting Mercuur, een antroposofisch gezondheidscentrum in Eindhoven. Daarnaast is Verboom organisator van lezingen in Eindhoven  vanuit het antroposofisch gedachtengoed . Verder is hij aktief met een project van kleinschalige verpleegzorg vanuit  een antroposofische basis  in Huize Glorieux.   

Henk Verboom (midden) en Jean-Paul Close (rechts)

Close opent de avond voor een groep van zo’n twintig belangstellenden in een collegezaal van Fontys Hogescholen door te beschrijven dat Steiner zo’n honderd jaar geleden leefde in Europa in een tumultueuze crisistijd die uitmondde in de Eerste wereldoorlog. Er zijn veel overeenkomsten met onze huidige tijd waarin we ook een veelheid van financiële, economische, milieu, politieke - en maatschappelijke crises hebben. Steiner beschreef  een maatschappijvisie, als antwoord op de maatschappelijke problemen van zijn tijd en als middenweg tussen het ongebreidelde kapitalisme en het starre communisme. Een soort van derde weg. Hij liet zich daarbij inspireren door het drieledige mensbeeld bestaande uit  het  zenuw-zintuigstelsel (hoofd-hersenen), ademhalings- bloedsomloopstelsel (romp) en het ledematenstelsel (skelet). Deze drie verschillende te onderscheiden lichamelijk systemen  hebben ieder een eigen functie maar werken nauw samen en zijn niet te scheiden.  Zo geldt deze drieledigheid ook in het groot in het maatschappelijke gebied. Daar zijn drie gebieden te onderscheiden van geestesleven, rechtsleven en een economisch leven. De mens is actief in alle drie, maar vervult daarin verschillende rollen  als  respectievelijk de vrije mens,  de mondige mens en de behoeftige mens.  In deze drie gebieden zouden dus de drie verschillende kernwaarden van vrijheid, gelijkheid en broederschap of solidariteit een allesbepalende rol moeten vervullen.  Volgens Verboom zou Steiner echter niet de Franse Revolutie  en de daar gescandeerde idealen van Liberté, Egality en Fraternité als belangrijkste  inspiratie bedoeld hebben.  De revolutie heeft wel tot een grondige maatschappijhervorming geleid en de adel van haar voetstuk gehaald  maar leidde ook tot de opkomst van de militaire macht van Napoleon , die Frankrijk  meerdere bloedige oorlogen inleidde.

Verboom benadrukt op meerdere verschillende manieren het belang van de antroposofie als geesteswetenschap die in zijn leven zo’n belangrijke inspiratiebron is.  Kernpunt in deze wetenschap is de diep religieuze opvatting dat de mens een geestelijk wezen is dat van de geestelijke wereld de grootste deugd of godsgeschenk  heeft gekregen namelijk de vrijheid. De vrijheid om het goede maar eventueel ook het slechte te doen, want alleen op deze manier kan de wereld en de mens zich verder ontwikkelen. Daarna wordt de sociale of maatschappelijke driegeleding als  belangrijkste missie van Steiner beschreven waar de Christusimpuls nauw mee is verbonden.  Het sociale werken voor de mensheid  is de religie van de toekomst.  Het werken van de Christusgeest gebeurt juist in het samenwerken van mensen  met en voor elkaar.  Mogelijk herkennen we hierin de bijbeluitspraak : “Daar waar twee of meer uit mijn naam samen zijn, daar ben ik in hun midden”.  Zo ontstond een serene stemming maar ook een gevoel van urgentie om het roer rigoreus om te gooien.

 

Close rondde de avond af met een korte introductie van zijn sustainocratie-visie en enkele  concrete projecten in de regio zoals SmartCities, AiREAS (complementaire lokale munt) en  De Gezonde Stad.